stal

Gatunki stali – stal do ulepszania cieplnego

Stalownictwo to branża, która jest w naszym kraju, jak i w całej Europie, naprawdę dobrze rozwinięta – hurtownie produkują stal zarówno metodą walcowania na zimno, jak i na gorąco, co pozwala na wytworzenie stalowych elementów o przeróżnych kształtach i grubościach.

Czym cechuje się stal do ulepszania cieplnego?

stalStale mogą różnić się między sobą właściwościami – wszystko zależy od tego, co stanowiło domieszkę do głównego wsadu. Wśród produkowanych stali wymienić można między innymi stale stopowe konstrukcyjne, które są wykorzystywane w nowoczesnym budownictwie, jak i w przemyśle. Jeśli chodzi o bardziej szczegółowy podział tych stali, warto wskazać tu na stale spawalne, które charakteryzują się podwyższoną wytrzymałością; stale do azotowania, do nawęglania, a także stale sprężynowe oraz stale do ulepszania cieplnego, wśród których podstawowym gatunkiem jest stal 34CrNiMo6. To właśnie z tej stali wytwarza się większość części do maszyn – na przykład koła zębate, sworznie, wały czy śruby. Aby uzyskać stal tego gatunku, konieczne jest dodanie do wsadu pierwiastków stopowych w odpowiednich proporcjach. Specjaliści z branży stalownictwa mówią tu o maksymalnie 2% chromu, 0,5% molibdemu, 1,5% manganu, a także nawet do 4% niklu. Uzyskana w ten sposób stal będzie odznaczała się zwiększoną hartownością.

stalUlepszanie cieplne, któremu poddawana jest stal tego typu, polega na następujących po sobie procesach hartowania oraz odpuszczania. Mówiąc o hartowaniu, mamy na myśli zjawisko, którego głównym zadaniem jest zwiększenie twardości stali. Odbywa się to w sposób następujący: w pierwszym kroku przygotowana stal jest nagrzewana do odpowiedniej wysokiej temperatury, aby po chwili zostać ochłodzoną – istotne jest to, aby podczas chłodzenia prędkość była większa od prędkości krytycznej. W przypadku stali stopowych, jak 34CrNiMo6, do chłodzenia wykorzystuje się olej lub powietrze, natomiast jeśli chodzi o stale węglowe, tutaj czynnikiem chłodzącym jest najczęściej woda. Dzięki zahartowaniu nasza stal zaczyna odznacza się zwiększoną twardością, bardzo dobrą wytrzymałością, ale też niskimi właściwościami plastycznymi. Po hartowaniu nie należy zapomnieć o drugiej części procesu, a więc o odpuszczaniu, gdyż to dopiero w tym momencie możemy usunąć naprężenia, a wywołać wzrost plastyczności materiału.

O kwestiach związanych z ulepszaniem cieplnym stali można by mówić długo – istnieje wiele różnych technik przeprowadzania tego procesu, najważniejsze jednak, aby w efekcie powstała stal konstrukcyjna o bardzo dobrych parametrach technicznych.